Verdieping: Een kennismaking met vritti's

In de yogafilosofie is er een concept dat bekend staat als de vritti’s. Het woord “vritti” komt uit het Sanskriet en betekent "bewegingen", "golven" of "fluctuaties" van de geest. Het verwijst naar de constante stroom van gedachten, emoties en indrukken die onze innerlijke wereld kleuren. Deze bewegingen bepalen hoe we de wereld waarnemen, hoe we ons voelen, en hoe we reageren. Laten we dieper ingaan op de aard van de vritti’s en ontdekken hoe yoga kan helpen om innerlijke rust te vinden te midden van deze voortdurende mentale activiteit.

Wat zijn vritti’s?

De vritti’s worden in de Yoga Sutra’s van Patanjali beschreven, een klassieke yogatekst die het pad naar innerlijke stilte uitlegt. Hierin onderscheidt Patanjali vijf soorten vritti’s:

1. Juiste kennis (Pramana): Gedachten die voortkomen uit correcte waarneming, logica of betrouwbare getuigenissen. Bijvoorbeeld: je herkent een boom, omdat je deze duidelijk ziet en begrijpt wat het is.

2. Onjuiste kennis (Viparyaya): Misverstanden of verkeerde waarnemingen. Denk bijvoorbeeld aan een touw dat je in het donker aanziet voor een slang.

3. Verbeelding (Vikalpa): Fantasie of denkbeelden zonder basis in de werkelijkheid. Bijvoorbeeld: je stelt je voor hoe je leven eruit zou zien als je een compleet andere carrière had gekozen.

4. Slaap (Nidra): De toestand van mentale leegte tijdens droomloze slaap, waarin geen bewuste gedachten of waarnemingen plaatsvinden.

5. Geheugen (Smriti): Gedachten die voortkomen uit herinneringen aan eerdere ervaringen, zoals het ophalen van een vakantie uit je jeugd of een gesprek van gisteren.

Deze vrittis van de geest kunnen rusteloosheid veroorzaken, ons afleiden van het huidige moment en ons gevangen houden in oude patronen. Yoga helpt om deze mentale fluctuaties te kalmeren, zodat we een diepere verbinding met onszelf kunnen ervaren

Waarom vritti’s begrijpen belangrijk is

Onze geest is als een meer: wanneer het water stil is, reflecteert het helder de lucht en het landschap eromheen. Maar als het water onrustig is door golven (de vritti’s), wordt het beeld troebel. Op dezelfde manier kunnen we, wanneer onze geest vol is van gedachten en emoties, de werkelijkheid niet helder waarnemen. Dit kan leiden tot stress, angst en een gevoel van disconnectie.

Stel je voor dat je onderweg bent naar huis na een lange dag. In de auto of op de fiets blijf je malen over een gesprek dat niet goed verliep. Je vraagt je af: "Wat als ik het anders had gezegd? Had ik het verkeerd aangepakt? Wat zullen ze nu van me denken?" Je gedachten draaien in cirkels, steeds opnieuw, alsof er voortdurend steentjes in een meer worden gegooid, waardoor het water blijft golven. Zelfs thuis, tijdens het eten, merk je dat je niet echt proeft wat je eet of hoort wat je partner of kinderen zeggen. Je bent nog steeds gevangen in het gepieker over wat er eerder die dag gebeurde. Je geest is vervreemd van het hier en nu.

Patanjali vat het doel van yoga samen in één kernzin:"Yogas citta-vrtti-nirodhah". Dit betekent: "Yoga is het tot rust brengen van de fluctuaties van de geest." Het doel is niet om te stoppen met denken, maar om de controle over je geest terug te krijgen. Wanneer de vritti’s kalmeren, ontstaat er ruimte voor innerlijke stilte en helderheid, waarin je je ware zelf kunt ontdekken.

Hoe yoga helpt de vritti’s te kalmeren

Yoga biedt een holistisch systeem om de geest tot rust te brengen. Hier zijn enkele manieren waarop je de vritti’s kunt be@san heersen:

1. Fysieke houdingen (Asana’s)

Wanneer je fysieke houdingen beoefent, breng je je aandacht naar je lichaam en ademhaling. Dit helpt om uit je hoofd te komen en je gedachten te kalmeren. Dynamische houdingen zoals de krijgerreeksen kunnen helpen energie te kanaliseren, terwijl herstellende houdingen zoals kindhouding of savasana de geest tot rust brengen.

2. Ademhalingsoefeningen (Pranayama)

De adem is een krachtige brug tussen lichaam en geest. Langzame, bewuste ademhaling kan direct een kalmerend effect hebben op de wervelingen van de geest. Oefeningen zoals Nadi Shodhana (wisselende neusgatademhaling) en Ujjayi (overwinningsademhaling) zijn bijzonder effectief om innerlijke rust te brengen.

3. Meditatie (Dhyana)

Meditatie staat centraal in het observeren en het overstijgen van de vritti’s. Door stil te zitten en je aandacht naar binnen te richten, leer je gedachten te zien voor wat ze zijn: tijdelijke golven die komen en gaan. Je identificeert je niet langer met je gedachten, maar ontdekt de stille ruimte erachter.

4. Zelfstudie (Svadhyaya)

Het bestuderen van teksten zoals de Yoga Sutra’s of reflecteren op je eigen patronen kan je helpen de aard van je geest beter te begrijpen. Zelfbewustzijn is een krachtig hulpmiddel om je niet langer mee te laten slepen door de vritti’s.

5. Focus op het nu (Mindfulness)

Het oefenen van mindfulness, zowel op als naast de yogamat, helpt je om volledig in het moment te zijn. Wanneer je je aandacht richt op het hier en nu, krijgt de geest minder ruimte om rond te dwalen.

De beloning: Innerlijke stilte

Het kalmeren van de vritti’s is geen doel op zich, maar een middel om een staat van innerlijke stilte en helderheid te bereiken. In deze stilte kun je je ware zelf ontdekken – voorbij de gedachten, emoties en conditioneringen die je beperken. Deze ervaring van innerlijke rust en verbinding is wat yoga werkelijk biedt.

Begin vandaag

Yoga is een eindeloze reis van groei en zelfontdekking, en het onderwerp van de vritti’s is slechts een beginpunt. In toekomstige blogs zullen we dieper ingaan op de filosofie. In de tussentijd kun je al stappen zetten om de vritti’s tot rust te brengen. Begin met meditatie, ademhalingsoefeningen of houdingen, thuis of tijdens lessen bij Yoga Shala Mayura. Of start nog kleiner door mindfulness toe te passen in je dagelijkse leven. Bijvoorbeeld tijdens het eten: zet afleidingen zoals je telefoon of televisie uit en richt je volledig op het proeven, kauwen en ervaren van je maaltijd of snack. Wil je meer leren over mindfulness? Yoga Shala Mayura biedt trainingen aan die je helpen bewuster aanwezig te zijn en een stevige basis te leggen voor innerlijke rust en helderheid.

Zoals Patanjali zegt:“Abhyasa Vairagyabhyam Tannirodhah” - "Het kalmeren van de geest wordt bereikt door constante oefening en onthechting." In een volgende blog gaan we dieper in op het concept van onthechting. Maar voor nu geldt: oefening baart kunst. Met geduld, toewijding en regelmatige beoefening kun je de golven van je geest kalmeren en een diepe innerlijke rust ervaren. Namasté. 🌿